Bilimin Parlayan Yıldızı Sinekler

Göçer kültürü taşırken yol üstündeki gelenekleri de mayalar, dinamik kılar. Ekosistemler ve ekonomiler üzerine önemli bir güçtür. Monarch kelebekleri Kuzey Amerika’dan Meksika’nın yüksek rakımlı ormalarına gelir ağaçları ışıldayan siyah ve turuncu elmaslara dönüştürür. Ren geyikleri, Arktik’teki yazlıklarına ulaşabilmek için üç bin kilometre yol kateder. Milyonlarca Kum Tepesi Turnası Kuzey Amerika’yı tavaf eder, nefes kesici görseller ortaya çıkarır. Amerikan uçan sineği, yaban arılarını andıran siyah ve sarı çizgileriyle üç bin kilometre uzakta Kuzey Kanada’da bulundu. Karizması pek de muteber olmayan sineklerin her yıl göç ettiği gerçeği bilim çevrelerini ürkütmeye yetiyor.

Tarım ekosisteminin yıldızı arılara kıyasla itibari tartışılır sinekler yüzlerce meyveyi tozlaştırıyor, leşleri parçalıyor, zararlıları tüketiyor. Tüm bunlara rağmen sineklerin hastalık taşıyıcı özelliği milyarlarca kontrolsüz düşman gücü anlamına geliyor. Bilim insanı Will Hawkes’e göre, “göç eden sinekler ekosistemler ve ekonomiler için önemli bir güç.” Hawkes sineklere bilimsel bir parıltı kazandırmaya çalışırken bilimin sinekleri yeterince takdir etmediğini düşünüyor. İlkbaharda Orta Doğu’dan Kıbrıs’a gelip bezelye ve fasulyelere zarar veren sinekler 100 kilometreden uzun okyanusu geçerek kıtalar arası seyahat ediyor. Bazı sinek türleri saatte 40 kilometre hız yapıyor, ötücü kuşlardan yüzde 80 daha hızlı. Araştırmalara göre İngiltere’deki sinekler yıl boyu 19 milyar polen tanesi taşırken bazıları milyonlarca yaprak biti yiyerek tarımı koyuyor. Uzmanlara göre göçmen sineklerin altıda biri hastalık bulaştırıyor. Sıtma nedeniyle yılda 500 milyon insanın ölümüne yol açıyorlar. Alman bilim insanlarına göre Almanya’daki sineklerin yüzde 97’si iklim felaketi nedeniyle artık göçmüyor.

Velhasıl, “sinek küçüktür ama mide bulandırır” atasözü modern dünyanın arazlarını ortaya koyarcasına zamansız öğütler barındırıyor. İklim felaketi binlerce küçük ama etkisi büyük dertler taşıyor hanelerimize, ruhlarımıza. Bilime, teknolojiye, dayanışmaya sığınmak, gerçeklerle barışmak yapılabilecek ilk ve en elzem çözüm olabilir.