Dolar 41,6647
Euro 48,9015
Altın 5.163,50
BİST 11.082,63
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Bursa 25°C
Yağmurlu
Bursa
25°C
Yağmurlu
Cts 22°C
Paz 22°C
Pts 23°C
Sal 17°C

Dikey Tarımdaki Domatesin Karbon Ayak İzi Yüksek

3 Ekim 2025 10:00
A+
A-

Yeni bir araştırmaya göre, dikey çiftliklerde yetişen domateslerin karbon ayak izi geleneksel çiftliklere kıyasla iki katı fazla. Yer tasarrufu, zararsız, böceksiz, az pestisitli, düşük girdili. Şimdiye kadar dikey tarım için kullanılan özelliklerdi ve dünyayı kurtaracak çözüm olarak pazarlanıyordu.
Yeni araştırmaya göre, “bir kategori hariç diğer tüm kategorilerde dikey tarım ile üretilen marulun karbon ayak izi daha yüksek çıktı.” Araştırma, İngiltere, İspanya’daki mineral toprak ve turbalıklardaki domates çiftlikleri ve hidroponik tarımla üretilen marullar için yapıldı. Her çiftlik için yaşam döngüsü analizi yapıldı, arazi, su, yakıt tüketimi, emisyonlar ve besin kirliliği incelendi.


Dikey Tarım Sadece Su Kullanımında avantajlı
Sonuçlara göre sadece su kullanımında dikey tarım daha avantajlı çıktı, (normal tarlaya göre 8 kat düşük) diğer tüm kategorilerde normal tarladan karbon ayak izi daha yüksek belirlendi.
Su kullanımı, İspanya’daki en yoğun su kullanan marul çiftliğinden sekiz kat daha düşüktü. Ancak dikey tarımın emisyon oranı normal tarlaya göre 8 kat fazla üreterek dikey tarımda kilogram başına 4,71 CO’ eşdeğer iken tarla çiftliklerinde 0,59 CO2 olarak tespit edildi.
Dikey çiftliklerin, yakıttan gübreye ve özellikle karbon açısından zengin turba topraklarında yetiştirilen tarlalardaki ürün üretimiyle ilişkili önemli toprak emisyonlarına kadar, emisyon yoğunluğu yüksek faaliyetlerin yoğun olduğu tarlalarla karşılaştırıldığı düşünüldüğünde, bu rakamlar daha da çarpıcı hale geliyordu. Dikey marul çiftliklerinin iyi aydınlatılması, ısıtılması ve soğutulması için gereken elektrik yüzünden devasa enerji ayak izlerini oluşuyor.

Dikey Tarım enerji Yiyor

Bu faaliyetlere güç sağlamak için yenilenebilir enerji kullanıldığında bile (marul kilosu başına CO2 eşdeğeri emisyonu 0,93 kilograma düşürerek), dikey marul çiftlikleri, yaşam döngüsünün diğer yönlerine de yayılan karbon yoğun faaliyetler nedeniyle tarla çiftliklerine göre daha yüksek sera gazı ayak izine sahipti.

Dikey Tarım İçin Çok Fazla Lif Kullanılıyor
Dikey çiftliklerin arazi kullanımına tarla çiftliklerinden daha fazla etki etmesiydi. Dikey çiftliklerde, marul bitkileri genellikle tropikal bölgelerde yetiştirilen uzun bir ot bitkisinden elde edilen jüt liflerinden yapılmış doğal kılıflara ekilir. Bu nedenle, her yerde bulunan fişler, marul endüstrisini, büyük miktarda arazi kaplayan (ve ekimin kendi emisyon etkisini de eklediği) geniş çiftliklere bağlıyor. Sonuçta dikey marul tarımıyla ilişkili arazi kullanımı, tarlada yetiştirilen yeşilliklere göre iki kat daha fazla çıktı. Ayrıca, kapalı alanda marul yetiştiriciliği yapan çiftliklerin, su kütleleri üzerinde daha yüksek bir asitlenme etkisi vardı; bu durum muhtemelen dikey marul yetiştiriciliğine bağlı jüt çiftliklerindeki gübreleme uygulamalarından kaynaklanıyordu.
Bilim insanları, jüt yerine hindistan cevizi liflerinden elde edilen benzer lifli bir malzeme olan hindistan cevizi lifi kullanmanın arazi kullanımı üzerindeki baskıyı azaltacak ve bunları tarla çiftliklerinin çok altına indirecektir.


Dikey Tarımda Marul Verimi Yüzlerce Kat Yüksek
Karbon ayak izi yüksek olmasına rağmen, dikey marul çiftlikleri metrekare başına 97,3 kilo marul üretirken, tarla çiftliklerinde 3,3 kilo ürün alınıyor. Bu da dikey çiftliklerin geleneksel tarlalara göre 20 kat daha fazla gıda ürettiği anlamına geliyor.
Araştırmacı Zoe Harris’e göre, “dikey marul tarımının diğer arazi kullanım etkilerinden bağımsız hale getirmek, arazi tasarrufu potansiyelinin doğa için büyük bir nimet haline gelebilir.”
Velhasıl, hiçbir şey göründüğü kadar basit değil. Her çözüm arkasında sorun ve enerji baskısı ve çevresel etkiyle geliyor.

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.