Dünya Yıkılacak Sonra Yeniden Yapılacak

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun (TGDF) yayımladığı “Türkiye’de İklim Değişikliği ve Tarımda Sürdürülebilirlik” Raporu tam da bu kırılganlığı sayılara döküyor; uyarıyor, adını koyuyor.

“Şimdi harekete geçmezsek yarın çok geç olacak.”
Rapor, Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu başkanlığındaki uzman ekip tarafından hazırlandı. FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık, TGDF Çevre ve Tarım Komisyonu Başkanı Ayhan Sümerli tarafından kamuoyuna açıklandı. Ortaya çıkan tablo, Türkiye’nin tarım ve gıda geleceğinin büyük bir iklim stresine doğru sürüklendiğini gösteriyor.
Göçün Yeni Sebebi, İklim
FAO’nun bu yılki Dünya Gıda Günü temasını hatırlatan Dr. Ayşegül Selışık, “Göçün geleceğini değiştirin. Gıda güvenliği ve kırsal kalkınmaya yatırım yapın” mesajının boşuna seçilmediğini anlatıyor. Çünkü dünyada savaş ve çatışmalar kadar, iklim değişikliğinin tetiklediği üretim kayıpları da göç dalgalarını artırıyor. En kırılgan kesim ise kırsal nüfus.
“Türkiye için alarm”
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu’nun raporda altını çizdiği başlıklar
• 2100’e kadar yaz sıcaklıkları 4–7°C artacak. En büyük artış Güneydoğu, Akdeniz ve Ege’de.
• Yağışlar azalıyor, 2050’den itibaren kış yağışlarında 250–300 mm’ye varan düşüşler bekleniyor. Kuraklık Ege, Akdeniz ve Güneydoğu’da kalıcı hale gelecek.
• Kar örtüsü eriyor, deniz seviyesi yükseliyor.
• Meteorolojik afetler artacak ve güneyden kuzeye doğru daha yıkıcı hale gelecek.
• Türkiye, kişi başı yıllık kullanılabilir suyun ~1.000 m³’ün altına inmesiyle “su fakiri” ülkeler arasına girecek.
Tablo sadece iklimin değil, üretim alanlarının, bitki deseni haritalarının ve su kaynaklarının da hızla değişeceğini gösteriyor.
Gıda Üretimi Azalacak, Fiyatlar Artacak
Kadıoğlu’nun kritik uyarıları,
• Üretim kuzeye kayacak, ekilebilir alanlar daralacak.
• Fiyatlar artacak, ithalat yükselecek, ihracat düşecek.
• Sıcaklıktaki artış hem insan hem hayvan sağlığını tehdit edecek; sulama suyu talebi bugünkünün iki katına çıkacak.
• Özellikle büyükbaş hayvancılık sıcaklık stresinden ağır etkilenecek.
• Şiddetli yağış, hortum ve dolu gibi olaylar, güvenli gıdaya erişimi zorlaştıracak.
Kadıoğlu sürekli gündeme taşıdığım diğer bir konuya daha dikkat çekiyor. “Türkiye’nin tarımsal mavi su ayak izi, pamuk ve şeker pancarı gibi ürünlerde çok yüksek. Bu, ürünlerin yanlış bölgelerde üretildiğinin göstergesi.”
Gıda Sektörünün Çağrısı“Acil Eylem Planı”
TGDF’nin çözüm önerileri bilimsel, uygulanabilir uzun vadeli bir perspektif.
• Tarım üretim havzaları yeni iklim gerçeklerine göre yeniden belirlenmeli.
• Acilen Ulusal Arazi Kullanım Planı yapılmalı; su ve tarım havzaları korunmalı.
• Bitkilerin su ayak izine göre doğru yerde, doğru bitki politikaları uygulanmalı.
• Su yönetimi, tarımsal kullanım ve havza planlaması entegre edilmeli.
• Su ayak izi yüksek ürünlerde ihracat kısıtlaması, ithalatta ise kaynak ülke iklim kriteri dikkate alınmalı.
• Meteorolojik afetlere karşı erken uyarı sistemleri ve sigorta modelleri yaygınlaştırılmalı.
• İklime uyum sağlayamayacak bölgelerde tarım dışı kalkınma stratejilerine geçilmeli.
Velhasıl, tarım artık sadece tarım değildir. Göçün geleceği, suyun kaderi, sofradaki fiyat, çiftçinin morali, kentin güvenliği, hepsi iklimle yazılan tek bir hikâyenin satırları.