Tarım Terörizmi
Tarım diplomasisi son yılların en çetrefilli diplomasi başlıklarından.
Küresel ticarete yön veren ülkeler arası tarım/gıda ticaretinin biyogüvenlik kriterleri, gıda güvenliği araçları her biri ülkeler arası ticareti dizayn ediyor. Standartlar, değerler ile küresel işbirliktelikleri yaratılırken ülkelerin gıda korumacılığı destekleniyor. Ülkeler arasında kotalar, vergilşer kadar biyogüvenlik kriterleri de ihracatı, ithalatı değiştirebiliyor. Sıkışan küresel ticaret içerisinde tarım ihracatı yapmak artık çok daha zor. AI, nesnelerin interneti, yapay zekâ gibi pek çok dijital tarım aracı/yöntem/teknoloji ve tarımsal görüntüleme aparatları kullanmak tarıma iyi geldiği gibi ayn ı zamanda riski de artırıyor. Ülkeler tarım açaısından siber saldırılara açık hale geldikçe gıda kırılganlığı riski artıyor. Biyoteknolojinini etik endişeleri ülkeler arasında tarım yokukları için arka planda çeşitli virüs ve istilacı hayvan ve ve bitki türlerini birer terörist olarak kullanılmasını gündeme getiriyor. Eğitimli bir terörist grubundan çok daha fazlasını bir avuç kontrolsüz virüs yapabiliyor.
Biyogüvenlik Sınırlarınız Güvende Mi?
Dış ülkelerden gelecek toptan tüfekten, terörist saldırılardan korkuyoruz. Oysa binlerce kilometrelik sınır boyları bir avuç virüs, mantar, tek hücreli istilacının kanat çırpması larva bırakmasıyla Cehenneme dönüşebilir. Sınırlarımız bu anlamda korunuyor mu? Sadece gümrük kapılarını, limanları korumak yeterli mi? Geçtiğimiz günlerde Çinli iki bilim insanı ABD’ye Fusarium adında bir mantar sokmaya çalışırken yakanlandı. Mantar türü, buğday, arpa, mısır, soya fasulyesi gibi ABD tarımının güç merkezi ürünelerde hastalığa neden oluyor. Mantar kaynaklı toksinler insan ve hayvanlarda kusma, karaciğer hasarı, üreme bozuklukları gibi hastalıklara neden oluyor, ürünlerin verimini düşürüyor. Biyogüvenlik yasalarını ihlal eden biri başka bir ülkenin tarım/gıda sistemlerini anında çökertebilir.
Terörist Mantar
Fusarium Graminearum “tehlikeli biyolojik patojen” olarak tanımlanıyor ve “bilimsel literatürde potansiyel tarımsal terörizm silahı” olarak sınıflandırılıyor. Tarım Bakanlıkları konuyla ilgili çalışıyor. Halk yeterince bilinç sahibi mi? Kontrolsüz tohum takaslar, tohum satışları, fide dağıtımları izlenebilirlikten uzak her türden tarımsal ürün üretimi ve dağıtımı uzun vadede riskler taşıyor.
Velhasıl, tarım artık tarlada değil, laboratuvarlarda, fabrikalarda. Küresel tarım ticaretinin güçlü aktörü olmak, gıda kırılganlığını güçlendirmek ve siber saldırılara karşı mukavemet kazanabilmek için milli ve yerli tarım teknolojileri geliştirmek, biyolojik sınırları tarım teröristlerine karşı koruyabilecek teknolojilere yatırım yapmak gerek.