ABD Çin tarım ticareti savaşında Türkiye’nin fırsatları

ABD’nin 2025 yılı tarım ihracatının 170 milyar, ithalatının 215,5 milyar dolar olması öngörülüyor. 2025’de 45,5 milyar dolarlık rekor tarımsal ticaret açığı bekleniyor. Pamuk ve soya fasulyesi ihracatı düşmeye devam ediyor. Ticaret açığı giderek büyüyor. Trump Kanada ve Meksika’dan gelecek tarım ürünlerine yüzde 25 vergi getirmeyi planlıyor. ABD ile Çin arasındaki azalan tarım ticaretinin yerini Meksika dolduruyor. Çin 2018’deki kısıtlamalardan sonra tarım ticaretinde ABD’ye bağımlılığını azalttı, yeni tedarikçiler buldu. ABD’li çiftçiler Trump’ı desteklese de Çin’e soy satmak istiyor. 2016’da 36 milyon ton olan soya satışı son yıllarda 26 milyon tona geriledi. Brezilya’nın soya arzındaki artış, ABD’nin mısır ve soya fiyatları son 4 yılın en düşük seviyesini gördü. Traktör pazarının küresel oyuncuları işten çıkarmalar yapmaya başladı pazarlar daralıyor Trump ilk döneminde Çin ticaret savaşının kaybedeni çiftçileri sübvansiyonlarla korumuştu. Sadece soya üreticileri 5,4 milyar dolar desteklenmişti.

ABD Dururken Türkiye Kazanabilir mi?

ABD’nin 2025’de yüzde 2,3 büyümesi öngörülüyor. Hala dünya ticaretini domine ediyor. ABD ücretlerindeki yavaş artış harcamaları azalınca, ABD’ye ihracat yapan ülkeler de gelir kayıpları yaşanıyor. ABD durduğunda veya yavaşladığında dünya hızını değiştiriyor. AB ekonomisinin yüzde 1,34 büyümesi öngörülüyor. Türkiye’nin ihracatının yüzde 21’ini yaptığı Almanya’daki resesyonun 2025 sonuna kadar sürmesi bekleniyor. Çin yüzde 4,2’lik büyüme öngörüsüyle yatırımlarını kısmen yavaşlatıyor. Fransa gibi pek çok AB ülkesi bütçe açıklarını kapatmak için ek vergiler planlıyor. Trump şimdiden dosta huzur düşmana korku salıyor.

Jeopolitik Riskler Küresel Büyümeyi Yüzde 1,5 Azaltacak

ABD’nin ek vergileri, Ukrayna ve Ortadoğu’daki çatışmalar tedarik zincirlerini etkilemeye devam ediyor, maliyetler artıyor. Bölgesel olarak değişmekle beraber tüm yaşananlar küresel enflasyonları yüzde 5 oranında etkiliyor. Trump’ın dönüşü Çin ve AB’nın savunmasız olduğu ticaret savaşlarını yeniden alevlendiriyor. Uzmanlara göre Trump politikaları yüzünden 2025’de küresel ticarette 67 milyar dolarlık ihracat risk altında. Küresel ticaret 0,6 düşebilir. ABD, Çin’e yüzde 60 diğer ülkelere yüzde 10 vergi getirirse küresel büyümesi yüzde 2,4 düşebilir.

2025 “Operasyonel Kıvraklık Yılı”

Türkiye pandemi zamanında küresel ticaret içerisinde operasyonel hız ve esnekliğiyle dikkat çekmişti. Tek sıkımlık ticari coşkusunu çeşitli “vergiler/kotalar/ihracat yasaklarıyla” kaybeden Türkiye, ihracat birim değerini yükseltemese de yeni pazarlar bulmaya devam ediyor.

2024’te Sebze Meyve İhracatı Yüzde 20 Arttı

Velhasıl; Ocak –Kasım ayı ihracatı 2023’e göre yüzde 2,5 artışla 238.486 milyar gerçekleşti. Kasım ayı ihracatı yüzde 3,1 düştü. Tarımsal ihracatta Türkiye, Ocak – Kasım döneminde sert kabuklu meyvelerde 2023’e göre yüzde 20, sebze/meyve/bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarların ihracatında yüzde 19,5 artış gerçekleştirdi. Tarımsal ihracatın yüzde 60’a yakını Avrupa Birliği’ne yapılıyor. AB’de büyüme durunca kime ne satacağız, ihracata kıvrak çözümler gerek.