Mimarlar Odası’ndan 12 Kasım Uyarısı
Mimarlar Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu, 12 Kasım 1999 Düzce Depremi’nin yıl dönümü nedeniyle yayımladığı açıklamada, depremde hayatını kaybedenleri anarken, bilimsel planlama ve kamusal denetimin önemine dikkat çekerek mevcut kentleşme politikalarına yönelik sert eleştirilerde bulundu.
“Mevzuat Afet Riskini Azaltmak Yerine Artırdı”
Mimarlar Odası, aradan geçen 26 yıla rağmen Türkiye’nin afet gerçeğiyle tam olarak yüzleşemediğini belirtti. Açıklamada, son yıllarda uygulamaya konan mevzuat ve düzenlemelerin, bütüncül planlama anlayışını ortadan kaldırdığı ve yapılı çevrede afet risklerini azaltmak yerine artırdığı savunuldu:
“Sağlıklı ve güvenli yapı üretim sürecinin güvencesi olan kamusal denetim devre dışı bırakılmış, yerine sermaye ve finans odaklı dönüşüm politikaları yerleşmiştir. Bugün gelinen noktada; kentlerimiz afetlere karşı hazırlıksızdır.”
Rant Odaklı Dönüşüm ve İmar Barışı Eleştirisi
1999 ve 2011 depremlerinden sonra çıkarılan düzenlemelerin uygulamada güvenli kentleşmeyi sağlamak yerine rant odaklı planlama ve yapılaşmayı teşvik ettiğinin altı çizildi. Özellikle 2012 yılında yürürlüğe konan Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un, kentsel alanların kontrolsüz inşa edilmesine yol açtığı belirtildi.
Açıklamada, 2018 yılındaki “İmar Barışı” uygulaması da sert bir dille eleştirildi:
- Sonuç: Kaçak yapılaşmayı adeta ödüllendirdi.
- Tahribat: Kıyılardan ormanlara, tarım alanlarından içme suyu havzalarına kadar ülkenin doğal alanlarını geri dönülmez biçimde tahrip etti.
- Tehdit: Bu politikaların yalnızca doğayı değil, yaşam hakkını da tehdit eden politikalar olduğu ifade edildi.
Çözüm: Bilimi Rehber Alan, Şeffaf Yönetim
Mimarlar Odası, afetlerle başa çıkmanın yolunun bilimden geçtiğini vurgulayarak, çözüm önerilerini yineledi:
“Afetlerle başa çıkmanın yolu; bilimi rehber alan, toplumun tüm kesimlerinin katılımını gözeten, planlama ve denetim süreçlerinde şeffaflığı esas kılan bir anlayıştan geçmektedir.”
Açıklama, “Güvenli kentler tesadüflerle değil, bilimsel planlama, kamusal denetim ve toplumsal dayanışma ile mümkündür” mesajıyla sonlandırıldı ve 12 Kasım Düzce Depremi’nde hayatını kaybedenler saygı ve rahmetle anıldı.