Toprağının Altında Küresel Servet Saklı Ülkeler

Antroposen uygarlığın teknoloji devrimi için gerekli kritik mineraller, yeryüzüne çıkmayı bekleyen petrol/gaz rezervleri yoksul ülkelerin kaderini değiştirebilecek etkiye sahip olabilirler. Derinlerde dünyanın geleceğinin anahtarı saklı ülkeler makus talihlerini kırabilirler. Grönland, uçsuz bucaksız buz tabakasının altında uranyum, çinko, nadir toprak elementleri gibi servete ev sahipliği yapıyor. İklim felaketi sayesinde buzun altındaki nadir elementlere artık erişilebilir. Grönland Çin, AB ve ABA gibi ülkeleri istemiyor, kendi zenginliği üzerinde sadece kendisi karar verici olmak istiyor. Çin’in madencilik manevralarını reddetti, ABD’nin uzun vadeli oyununun farkında. Tüm dünyanın iştahı üzerinde, Arktrik dünyanın sessizliği ısınmak üzere. Sadece nadir elementler değil Grönland geleceğin en işlek ticari yollarından olacak. Rüzgar tribünlerinden, akıllı telefonlara kadar pek çok endüstride kullanılan 38,5 milyon ton nadir toprak elementine sahip.
Afganistan, harabenin ortasında saklanan zenginlik, onlarca yıllık çatışma ve yoksulluğa rağmen 1 trilyon dolarlık bakır, lityum gibi değerli minerallerin üzerinde uykuda. Ulaşım ve enerji sistemlerinini elektirik ihtiyacı için Afganisatn lityumu küresel bir oyun değiştirici olabilir. Altyapı zorlukları, siyasi kaos servetin yer altında kalmasına neden oluyor. Afganistan hayata bağlanamasa da üzerinde oturduğu kritik minerallerpillerin, elektronik cihazların fiyatlarını ve pazarını etkileyebilir. ABD bir zamanlar Afganisatn’ı “lityumun Arabistan’ı” olarak nitelendirmişti. Elektirikli araçlar için potansiyel bir altın madeni.
Arjantin, Lityumun uyuyan devi, 21. Yüzyılın en büyük hazinesi lityuma ev sahipliği yapıyor. Arjantin maden izin süreçlerini kolaylaştırıyor, çok yakında küresel enerji dönüşümünde önemli bir oyuncu olmaya aday. Temiz teknoloji arayışında olanlar için temel hedef. Arjantin’in lityum ihracatı 2023’te yüzde 234 arttı.
Moğolistan, bozkırın gizli hazineleri toprağın altında yatıya kalmış durumda, bakır, altın, kömür ve nadir toprak elementleri. Dünyanın en büyük bakır altın madeni Oyu Tolgoi Moğoliastan’ın küresel yeşil ekonomide kilit bir rol üstlenmesine yardımcı olabilir. Sert kışları, dezavantajlı coğrafyası şimdilik ülkeyi bakır krallığı yapmaya yetecek itibarı sağlayamıyor. Oyu Tolgoi madeni tam olarak faaliyete geçtiğinde Moğolistan’ın GSYİH’sına yüzde 30 katkı sunabilir.
Kongo’nun kobalt, bakır, elmas, koltan gibi değerli mineralleri yolsuzluk, çatışma ve belirsizlikler yüzünden çıkarılamıyor. Pil teknolojisi için hayati önem taşıyan kobalt, elektirikli araçlar için de kritik bir metal. Kobal üretiminin yüzde 70’i hala çok riskli maden işçiliği ile çıkartılıyor.
Guyana, ufukta yeni bir petrol patlamasına ev sahipliği yapabilir. 2015’den beri büyük açık deniz petrol keşifleri unutulmuş Guyana’yı dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri haline getirdi. 2030’a kadar Guyana’nın petrol üretimi OPEC ülkeleriyle rekabet edebilecek düzeye çıkabileceği öngörülüyor. Akıllı yönetimle altın bir çağ başlatılabilir veya kötü ellerde servet lanete toplumsal eşitsizliğe neden olabilir. Guyana’nın GSYİH’sı 2022’de yüzde 60 büyüdü. Petrolu Arabistan’ın rakamlarıyla kıysalanamasa da 1 milyon nüfus dikkate alındığında hayat değiştirir.
Papua Yeni Gine, zenginlik adaları engebeli dağları, derin denizleri 150 milyar dolarlık altın, bakır, petrol ve nadir deniz minerallerini saklıyor. Siyasi zorluklara rağmen derin deniz madenciliği için daha çevre dostu yöntemler çalışılıyor. Araştırmalar 10 milyonluk ülkenin makus talihini değiştirebilir. Çöller, tundralar, dağlar servet saklıyor.
Tüm bu saklı kaynaklar yoksul ülkeleri geleceğin yıldızı yapabilir, ülkeleri sömürgeci halkların hedefi yapabilir, çatışmaların gölgesinde çıkarcı siyasilerin kurbanı edip lanetleyebilir. Akıl, etik ve iradeyle toprağın altında saklı hazineler geleceğin yükselen halklarını yaratabilir.