Her köye bir veteriner hekim

Tarım ve Orman Bakanlığının “Planlı Üretim” kapsamında oluşturduğu yeni destekleme modelini içeren “2024-2026 Yıllarında Yapılacak Hayvancılık Desteklemelerine İlişkin Karar” Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bakan İbrahim Yumaklı, “yeni destekleme programı ile belirlenen kriterleri yerine getiren işletmelere ilave destekleme yapılacağını, bu sayede üretimde verim ve kalitenin arttırılmasının sağlanacağını bildirdi.” Hayvancılık tarımın en zor alanlarından, bitkisel üretimden çok farklı dinamikleri var. Türkiye’de hayvancılık yapanların yüzde 85’i maksimum 50 büyükbaş hayvana sahip. En büyük problemleri maliyetler nedeniyle sürekli veterinerlik hizmeti alamamaları kaynaklı yüksek buzağı ve sığır kayıp oranları. Keşke hayvan sayısı yeterli her köye sabit bir veteriner hekim ve tarım danışmanı görevlendirilse. Verimlilik artarken kaynaklar da etkin kullanılmış olur.

Verimini artırana destek

Hayvansal üretimde yeni destekleme programı temel hayvancılık ve ürün geliştirme destekleri olmak üzere iki gruba ayrılıyor. Temel hayvancılık destekleri; büyükbaş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık, arıcılık ve ipek böceği faaliyetlerinin desteklenmesinden oluşuyor. Her bir destek için temel destek tutarı belirlendi. Aile işletmeleri, genç ve kadınlar, birinci derece örgüt üyesi ile planlama bölgeleri gibi yönlendirici kriterleri sağlayan yetiştiricilere temel destek tutarına ilave destek verilecek. Ayrıca suni tohumlama, soy kütüğü, yerli sperma, ari işletme, sürü yöneticisi (çoban) gibi verimlilik kriterlerine de ilave destek sağlanacak. Ürün geliştirme destekleri başlığı da; çiğ süt, besilik erkek sığır (karkas), tiftik üretimi desteklerini kapsıyor. Aile işletmeleri, genç ve kadınlar, birinci derece örgüt üyesi ile planlama bölgeleri gibi yönlendirici kriterleri sağlayan üreticilere temel destek tutarına ilave destek verilecek. Ayrıca ari işletme, kendi tankında soğutma, örgüt üzerinden pazarlama, karkas ağırlığı, kaliteli tiftik ve sözleşmeli üretim gibi verimlilik kriterlerine ilave destek verilecek. Bu sayede hem arz talep dengesi sağlanacak hem de gıda güvenilirliği sağlanacak.

Kadınlara, gençlere, tarımsal örgütlere pozitif ayrımcılık

Kadın ve genç yetiştiricilere ilk defa pozitif ayrımcılık yapılarak temel desteğe ilave destek verilecek. Tarımsal amaçlı örgütlerin derecelendirilmesi kapsamında; Birinci Derece Tarımsal Amaçlı Örgütlerin üye/ortakları temel desteğe ilave olarak destek alacak. Daha önce verimlilik kriterlerini sağlayan bir aile işletmesi buzağı başına 2 bin 68 Tl destek alırken yeni modelde 5 bin 700 TL’ye varan destekler alabilecek. Ari işletmelerin desteği de 28 bin 680 TL’den 77 bin TL’ye çıkarıldı.

Ülke ihtiyacının yurt içi üretimle karşılanmasını hedeflediklerinin altını çizen Yumaklı, “Bu kapsamda yerli gen kaynaklarının korunması ve geliştirilmesi, kayıtların güncel tutulması ile üretim sürecinde yaşanan maliyet artışları ve fiyat istikrarsızlıkları gibi olumsuz koşullardan üreticilerin korunmasını planlıyoruz” ifadelerini kullandı.

Hayvancılık desteklerinde yenilikler

Destekler ilk defa 3 yıllık olarak planlanarak, çiftçilerin uzun vadeli program yapabilmeleri sağlanacak. Destekleme tutarları katsayılar üzerinden belirlenerek performansın ve verim artırmanın önemine dikkat çekildi. Tarımsal amaçlı örgütlerin derecelendirilmesi kapsamında; Birinci Derece Tarımsal Amaçlı Örgütlerin üye/ortakları temel desteğe ilk defa ilave destek alacak.

Üretim planlamasının teşvik edilmesi kapsamında; süt ve besilik materyal üretim planlama bölgesi olarak belirlenen illerde doğan buzağı ve malaklar için temel desteğe yüzde 50, çiğ süt desteğinde ise süt üretim planlama bölgesi illerinde temel desteğe yüzde 40 ilave destekleme yapılacak.

Ari işletmelere 3 katı destek

Hastalıktan ari işletmelerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması kapsamında; kaliteli damızlık materyalin yurt içi üretimle karşılanması için ari işletmelerde doğan dişi buzağı/malaklara temel desteğe ilk defa ilave olarak 4 katı daha fazla destekleme sağlanacak. Hastalıktan ari işletmeler veya AB onaylı işletmelerde üretilen süt için temel desteğe ilave olarak 3 katı daha fazla destekleme yapılacak.

Mevcut durumda 100 baş anaç koyun varlığına sahip bir aile işletmesi; anaç koyun, sürü yenileme, göçer ve çoban desteği dahil toplam 45 bin 400 TL destek almaktayken yeni model ile bir aile işletmesi, işletmede doğan kuzular için kadın ve/veya genç yetiştirici, birinci derece örgüt üyesi olması durumunda çoban desteği ile birlikte toplam rakam 85 bin 200 TL ‘ye çıkacak.

Arılara da destek

Şu anda 100 adet kovana sahip bir arıcı 6 bin TL destek alırken, yeni model kapsamında 10 bin TL temel destek, genç ve/veya kadın arıcı olması durumunda ilave 4 bin TL, gezginci arıcı olması durumunda ilave 3 bin TL, birinci derece tarımsal amaçlı örgüt üyesi olması durumunda ilave 2 bin TL olmak üzere toplam 19 bin TL desteğe ulaşabilecek.

İpek böceği desteği kapsamında; mevcut durumda bir yetiştirici 14 kg yaş koza ve tohum desteği (1 kutu) için 5 bin 350 TL destek alırken, yeni model ile 14 bin TL temel destek, genç ve/veya kadın olması durumunda ise ilave 5 bin 600 TL, olmak üzere toplam 19 bin 600 TL destek alacak.

Balıkçı kadınlara destek

Kültür balıkçılığında son yıllardaki kazanımların desteklenmesi için süt ürünleri yetiştiriciliği destekleri de yükseltildi. Proje kapasitesi 50 ton/yıl ve altı olan, kapalı devre üretim yapan, üretici birliğine üye olan ve birinci derece tarımsal amaçlı örgüte üye olan işletmelere her bir teknik kriter için temel destek tutarına ilave teknik kriter desteği verilecek.  Küçük ölçekli balıkçılık desteği 2025 yılı için birim tutarları yüzde 43 ile yüzde 100 arasında arttırıldı. Balıkçı gemisi sahibi veya ortağı kadınlara küçük ölçekli balıkçılık desteği yüzde 35 daha fazla ödenecek.

Velhasıl arı gibi çalışarak kırsalı, tarımı kalkındıran herkesin emeği ödüllendirilecek, hevesi taçlandırılacak.