Hac: Allah’a yolculuk mu, servetin gövde gösterisi mi?

Hac ibadeti, insanın manevi bir yolculuğa çıkıp nefsini terbiye ettiği, yitirdiği cenneti aradığı kutsal bir görevdir. Bu ibadeti öyle anlamlı tarif etmişlerdir ki; “Hac, insanlığın Allah’a yürüyüş destanıdır. Adem’in cenneti arayışı, her müminin şahsında yeniden canlanır.” Ancak bugün hac ibadeti, bu kutsal anlamını ticari kaygıların gölgesinde mi bırakıyor?

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2025 hac ücret tarifesi açıklandı. Kabe manzaralı otel fiyatı 102 bin Riyal (933 bin TL), manzarasız otel ise 66 bin Riyal (604 bin TL). Bu rakamlar, hac ibadetini Allah’a bir yakınlaşma değil, adeta zenginlik gösterisine dönüştürüyor.

Sorun sadece fiyatlar mı? Elbette hayır. Hacca gitmek isteyen milyonlarca insan arasından kura ile seçilen 83 bin kişiye bir de ekonomik sınıf ayrımı dayatılıyor. “Zengin hacı, fakir hacı” ayrımını biz yapmıyoruz deniyor. Ancak kura bitince piyasa ekonomisinin çarkları işlemeye başlıyor. VIP hizmet, 7 yıldızlı oteller, ayrıcalıklı hacılar… Peki, bu manzara İslam’ın eşitlik, kardeşlik ve paylaşım ilkelerine uygun mu?

Kabe’den dünya’ya: islam’ın merkezi tek olabilir mi?

Dünyada 2 milyarı aşkın Müslüman var. Ancak Kabe yalnızca bir tane. Hac kotaları, davetli listeleri, Suudi Arabistan’ın ticari dayatmaları derken, bu ibadet adeta zenginlerin ve ayrıcalıklı sınıfın erişebileceği bir “lütuf” haline geliyor.

Şu soruyu sormadan edemiyorum: Kabe sayısı artırılamaz mı? Her Müslüman ülkeye bir Kabe yapılması mümkün olmaz mı? Örneğin Türkiye’de Konya’ya, Endonezya’ya, İran’a… Müslüman nüfusun yoğun olduğu bölgelerde birer Kabe inşa edilse, bu kutsal ibadet daha fazla insana ulaştırılamaz mı?

Tarihte Mekke dışında, Kabe’yi temsilen yapılan tavaf alanları vardı. Bitlis’in Hizan ilçesindeki bir okulda, çocuklara ihram giydirilip, bir masa üzerine konulan Kabe maketi etrafında tavaf eğitimi verildiğini hatırlıyorum. Bu maket bir eğitim aracı olarak kullanılabiliyorsa, neden benzeri büyük çapta düşünülmesin? İstanbul’da, Konya’da ya da Şanlıurfa’da birer Kabe inşa edilse ve insanlar buraya gidip ibadet etse, bu fikrin karşısında hangi dini engel olabilir?

Hac ticari bir organizasyon mu?

Bugün hac ibadetine yönelik ayrımlar, Müslümanları derinden yaralıyor. Allah’ın huzurunda herkes eşittir denilirken, otel manzarasına göre sınıflandırılan hacılar bu eşitlik anlayışına gölge düşürmüyor mu? Din adamlarımız, bu konuyu yüksek sesle dile getirmeli. Hac ibadetini ticari kaygılardan arındırmak, Kabe’nin maneviyatını korumak ve Müslümanların birlik duygusunu pekiştirmek adına çözüm yolları bulunmalıdır.

Unutulmamalıdır ki Allah, ibadet edenin servetine değil, niyetine bakar. Hac ibadetinin özünde maddiyat değil, manevi arınma yatar. Ancak bugünkü uygulamalar, bu kutsal ibadeti zengin-fakir ayrımına, VIP otel konforuna ve piyasa ekonomisinin acımasız şartlarına teslim etmiş durumda.

Hac ibadetinin, herkes için eşit şartlarda, Allah’a daha yakın hissettiren bir yolculuk haline dönüşmesi için çaba göstermeliyiz. Aksi takdirde, “zenginlerin cenneti” ile “yoksulların hayali” arasındaki uçurum her geçen gün daha da büyüyecek. Ve bu uçurum, Müslümanların kardeşlik ve eşitlik bağını koparacak en büyük tehdit olacaktır.

Not; “Hac ibadeti Allah’ın misafirliği ise, hiçbir misafir diğerinden üstün olmamalıdır.”