Aran: TL’deki sıkışıklığı yabancı para kredilerle aşıyoruz

Birol BOZKURT

İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, ekonomiye dair önemli açıklamalarda bulundu. Enflasyonla mücadelede başarılı olmanın önemli olduğunu söyleyen Hakan Aran, “Merkez Bankası’nın hedefi olan yüzde 42’lik enflasyonun hala tutturulabilir bir seviye olduğunu düşünüyorum.

Bir sene sonraki enflasyonun da 20’li seviyelerde olacağını dikkate aldığımızda 2025 bizim için daha yönetilebilir yıl olacak” diye konuştu. Kredi büyümesinin bu yıl tarihi düşük seviyelerde çıkabileceği uyarısında bulunan Hakan Aran, kurda risk görmedikleri için, yabancı para kredi verdiklerini söyledi. İş Bankası, Orman Genel Müdürlüğü ve TEMA Vakfı iş birliğiyle gerçekleştirilen 81 İlde 81 Orman Projesi’nin tanıtım toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Hakan Aran, DÜNYA olarak gündeme getirdiğimiz yabancı para kredilerde yaşanan artışı değerlendirdi.

Yabancı para kredilerin yatırımlarda kullanıldığını ve büyümeye katkı verdiğine dikkat çeken Hakan Aran, önceki dönemde olduğu gibi bir kur riski görmediklerini ve bu nedenle yabancı para kredilere bir yönelim olduğunu söyleyerek şu ifadeleri kullandı: “Daha öncesinde bu senenin ana ürününün yabancı para krediler ve değişken faizli yabancı para krediler olacağını söylemiştim. Çünkü Türk Lirası’ndaki sıkışıklığı bu şekilde aşabiliyoruz.

ABD ve Avrupa’da faiz indirimi beklendiği için, uzun vadeli yatırımlarda tarihsel olarak yabancı para ile yapıldığı için, bizim yabancı para kredi veremiyor olmamızın nedeni kura güvenmiyor olmamızdı, kur riskini taşıyamıyordu bilançolarımız. Özkaynağımız ve sermayemiz Türk Lirası, verdiğimiz kredi yabancı para olduğunda ve bir kur atağı yediğimizde sermaye yeterliliğimizi zora sokuyorduk. Şimdi orta vadeli programdaki kur hedeflerine inandığımız ve bir risk görmediğimiz için yabancı para kredilerle ülkenin büyümesini finanse edebiliyoruz. Büyüme de yatırım da yabancı para kredi ile oluyor.

O yüzden yabancı krediler büyümeye başladı. İş Bankası’nın bilançosundaki yabancı para kredi miktarı 18,8 milyar dolardı biz bunu 13 milyar dolara düşürmüştük risk gördüğümüz için. Tam 5,8 milyar dolar küçülmüştük. Şimdi 13 milyar dolardan tekrar büyüyelim desek 18,8 milyar dolara çıkamayız. Büyüme görüyoruz ama 15-16 milyar dolara çıkarız bunun da yatırımlar için sağlıklı olduğunu düşünüyorum.”

Merkez Bankası’nın döviz alımları

Seçimden önce kur artışı bekleyenlere karşı çıktığını hatırlatan İş Bankası Genel Müdürü Aran, “Bu genel seçim değil, yerel seçim, kur artışı bekleyenlerin yanılacağını kurda, yükseliş değil, düşüş riski gördüğümü söylemiştim. Merkez Bankası yeni adım atmaya başladı, son bir hafta 10 gündür döviz alımı yapıldığını görüyoruz. Net rezervleri sıfıra getirme brüt rezervleri de 200 milyar dolara çıkarma planı var. Enflasyonla mücadele ve dış ticaret dengesine uygun olarak bu hedefe ne kadar uygun maliyetle ulaşırsa, o kadar iyi olacaktır. Merkez Bankası’nın dövizi alımları kuru dengede tutacaktır” dedi.

Kârlar tarihin en sıkıntılı döneminde

Bankacılık sistemindeki sıkıntının 6 ay daha devam edeceğini belirten Hakan Aran, “Dengeler daha yerine oturmadı, çok ekstrem bir dönem geçiriyoruz. Genel seçimler döneminde yaratılan enflasyonun içinde bulunduğu yıllık enflasyon dilimindeyiz. Ancak mayıs ayı enflasyonunu gördükten sonra bu dönemi geride bırakacağız ve denge ondan sonra oluşmaya başlayacak.

Temmuz, ağustos ve eylül aylarını geçtikten sonra 30 Eylül itibarıyla artık mevduat, kredi ve enflasyon makul bir seviyede oturmaya başladığını göreceğiz. O noktadan sonra bankacılık daha öngörülebilir hale gelecek. Sıkışıklığın dozunun azalmaya başladığı bir döneme gireceğiz. Uçlarda bir dönem geçirdik, ucuz bol para döneminden sonra bir anda sıkılaşmanın başlamasıyla bir türlü dengeye gelemedik, onun sıkıntısını yaşıyoruz.

Ekim ayından sonra denge seviyesini görmeye başlarız. Bankaların kârları bir önceki çeyreğe göre hem geçen seneye kıyaslandığında ve enflasyonu da dikkate aldığımızda kârlarda ciddi bir düşüş var. Ana faaliyet kârlarımız çok düştü. Dolayısı ile bankacılık kârları tarihsel olarak en düşük dönemini yaşıyor. Diğer kâr artışları ana faaliyet alanlarından oluşmuyor” ifadelerini kullandı.

Kart ödemelerinde bozulma başladı

İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran bireysel kredi ve kredi katı ödemelerinde bozulma başladığını açıkladı. Aran, bankacılık sektörüyle ilgili yaptığı açıklamada ise “sistemik bir risk yok” dedi. Aran, geri dönmeyen kredilerde ticari tarafta bir bozulma olmadığını ancak bireyselde sinyaller almaya başladıklarını ifade etti. Aran, “Bunun dengelenme süreci sonuna kadar sürüp sonra durabileceğini düşünüyorum” dedi. Sıra dışı bir dönemden geçildiğini vurgulayan Aran, mayıs enflasyonu görüldükten sonra dengelenmenin sağlanacağını ve sıkışıklığın dozunun azalacağı bir döneme girileceğini söyledi.

Mevduat faizinde en avantajlı vade 6 ay

Türk Lirası mevduatlarla ilgili soruya yanıt veren İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, şunları söyledi; “Politika faizi yüzde 50, Merkez Bankası’nın bize verdiği borç faizi yüzde 53 seviyesinde. Mevduat faizleri de bankalarda yüzde 53’ten başlıyor. Yüzde 53-60 bandında mevduat faizi veriliyor.

Merkez Bankası’nın koyduğu hedefi tutturan bankalar bir süreliğine faizleri düşürüyorlar. Hedefi tutturamayan bankalara doğru bir mevduat kayışı oluyor. Mevduatta 6 ay vade şu anda en avantajlısı, çünkü 182 günlük periyotta bu yüksek faizlerin devam edeceği ancak daha sonra bu oranların bulunamayacağı bir döneme gireceğiz. O da daha sağlıklı çünkü bu oranları verdikçe krediyi veremiyorsunuz. Ancak mevduat maliyeti düşerse, krediyi indirebiliyorsunuz.”

“81 İlde 81 Orman” projesi yeniden hayatta

Türkiye İş Bankası’nın 100. yılına özel olarak 2008-2017 yılları arasında Orman Genel Müdürlüğü ve TEMA Vakfı iş birliğiyle gerçekleştirilen “81 İlde 81 Orman” Projesi yeniden hayata geçiyor.

Ülkemizdeki ormanlık alanları çoğaltarak doğayı korumak ve toplumda çevre bilincini artırmak amacıyla başlatılan bu projede, 81 ilde 5 yıl içinde 2 milyon 200 bin fidan toprakla buluşturulacak. Projenin yeni dönemi, İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç ve Orman Genel Müdürlüğü’nden İstanbul Orman Bölge Müdürü Celal Pir’in katılımıyla gerçekleştirilen bir tanıtım toplantısıyla duyuruldu.

Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, 100. kuruluş yıl dönümünü kutlayan İş Bankası’nın da artık asırlık çınar olarak nitelendirilen kurumlar arasına girdiğini belirterek ikinci yüzyıla giriş yaparken yeni çınarlar yetiştirmek üzere TEMA Vakfı ve Orman Genel Müdürlüğü ile bir yolculuğa çıktıklarını söyledi. Bunun aslında yeni bir yolculuk olmadığına işaret eden Aran, “2008-2017 yılları arasında 1.500 hektar alana 2,2 milyonun üzerinde fidan dikmiştik.

Ne mutlu bize, bu fidanların yüzde 84 oranında ormana dönüştüğünü görüyoruz. Şimdi de yeniden hayata geçirdiğimiz ve 2,2 milyon fidan dikmeyi planladığımız projeyle karşınızdayız. Samsun ve Erzincan’dan başlayacağız, sırasıyla 81 ilimize ulaşacağız. Her ilimizde bölge halkıyla, çalışan ve emeklilerimizle, çocuklarımızla şölen havasında bu dikimi yapacağız. Önümüzdeki 5 yıl içinde tekrar ülkemize orman alanları kazandıracağız.” dedi.