Trump’ın vergi hamlesi ve ticaret savaşları küresel ekonomiyi belirsizliğe sürüklüyor

ABD Başkanı Donald Trump’ın vergi indirimi tasarısı ve uygulanan ticaret ülkelerindeki ekonominin gidişatı soru üzerinde değişirken, tarifelerin ekonomik aktiviteyi yavaşlatacağına ilişkin endişelerin devam etmesi küresel piyasaların yön bulmasını zorlaştırıyor.

Dünya çapında enflasyon-resesyon ikilemi devam ederken, ABD yönetiminin uyguladığı ekonomi ve ticaret politikalarının olası devam etmesi devam ediyor.

Analistler, ekonomilerin başta tarifeler olmak üzere birçok risklerin gölgesinde yol haritaları çalıştıklarını belirterek, ABD’de vergi indirimi, ilave gümrük vergilerinin büyüme ve enflasyon üzerindeki olası maliyetleri ve Trump ile ABD Merkez Bankası’nın (Fed) uyumlu görünmeyen politikalarının sakatlıklar arasında yer aldığını söyledi.

Dün, Trump’ın uzun süredir Kongre’de bulundurulmasını isteyen vergi indirimi tasarısı, Temsilciler Meclisi’nde 1 oy farkla kabul edildi. Tasarının Amerikan halkına ciddi vergi indirimleri getireceğini vurgulayan Trump, tasarının Senato’da en kısa sürede onaylanmasını beklediğini ifade ederek “Kaybedecek zamanımız yok.” açıklamada bulundu.

Temsilciler Meclisi Başkanı Johnson da Trump’ın katıldığı toplantının çok iyi geçtiğini ve Başkan’ın birçok kez ayakta alkışlandığını belirterek, tasarıyı tarihi bir olay olarak tanımladı.

Analistler, vergi indirimi tasarısının ABD’nin 36,2 stratejisinin ulusal varlıklarını daha da artırabileceğinden endişe duyulduğunu belirtti.

Fed bilgilerinin açıklamaları yakından takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, bu yılın sonlarında faiz indirimleri için hala bir yol bulunduğunu söyledi.

G7 ÜLKELERİNDEN ORTAK POLİTİKA HAMLESİ

Öte yandan G7 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Zirvesi devam ediyor. ABD, Almanya, İngiltere, Kanada, Fransa, İtalya ve Japonya’dan oluşan G7 ülkelerinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanları, Kanada’da düzenledikleri toplantının ardından ortak rapor yayımlandı. Söz konusu bildiride, çok sayıda karmaşık küresel zorluklara karşı ortak politika hedeflerinin sürdürülmesi konusunda kararlı olunduğu vurgulandı.

Ticaret ve ekonomi politikalarındaki belirsizliğin yüksek ve küresel büyüme üzerinde baskı yarattığına işaret edilen bildiride, “Ekonomi politikalarındaki belirsizliğin zirve yaptığı dönemden bu yana azalmanı kabul ediyoruz ve daha fazla ilerleme çalışması için birlikte uygulandı.” ifadeleri.

Bununla birlikte Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Başkan Trump’ın gelecek ay Kanada’da düzenlenecek G7 Liderler Zirvesine katılacağını doğruladı.

Makroekonomik veri tarafında ise ABD’de ilk kez işsizlik maaşı ödemesinde bulunanların sayısı 17 Mayıs ile biten haftada 227 bin düşerek piyasa verilerinin altında gerçekleşti.

Ülkede imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), mayısta 52,3’e yükselerek piyasa göstergelerin üzerinde gerçekleşirken, hizmet sektörü PMI aynı dönemde 52,3’e çıktı süreleri aşıldı.

Bu gelişmelerle dün yüzde 4,54 oranında ABD’nin 10 yıllık kredi faizi yeni günde yüzde 4,53’te dengelendi. Altının ons fiyat günü yüzde 0,6 azalışla 3 bin 295 dolardan tamamlarken, şu sıralarda yüzde 0,5 yükselişle 3 bin 312 dolardan işlem görüyor.

Dolar endeksi yeni işlem gününde yüzde 0,3 düşüşle 99,6 seviyesinde seyrederken, Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda yüzde 0,1 artışla düşüşle 63,7 dolardan işlem görüyor.

Bu gelişmelerle New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 0,04 düşerken, Nasdaq endeksi ise yüzde 0,28 yükseldi. Dow Jones endeksi yatay seyretti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık başladı.

AVRUPA BORSALARI SATIŞ AĞIRLIKLI

Avrupa borsaları dün satış ağırlıklı seyrederken, gözler bugün Almanya’da açıklanacak büyüme verilerine çevrildi.

Analistler, Euro Bölgesinin en büyük ekonomisi olan Almanya’nın bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 0,2 büyüdüğünün tahmin edildiğini belirterek, ülkenin teknik resesyondan sıyrılabileceğini kaydetti. Almanya ekonomisi 2024 yılının son çeyreğinde yüzde 0,2 daralmıştı.

Öte yandan, Almanya Merkez Bankası, ekonominin ABD gümrük tarifesi politikasının etkisiyle ikinci çeyrekte durgunlaşmasını beklediğini bildirdi.

Dün, Avrupa Merkez Bankasının (ECB) Nisan 2025 para politikası toplantı tutanakları, Yönetim Konseyi üyelerinin bankanın enflasyonla mücadelesinde sona yaklaştığını değerlendirdiklerini ortaya koydu.

Konsey üyelerinin değerlendirmelerinin bulunduğu tutanaklarda, üyelerin Euro Bölgesi’nde enflasyonun neredeyse “yenik” düştüğünü belirttikleri görüldü. Enflasyonun düşmesine neden olan etkenlerin kısa vadede baskın durumda olduğu ifade edilen tutanaklarda, “Üyeler, enflasyonun orta vadede hedefe döneceğine ve enflasyon şokuyla mücadelenin neredeyse sona erdiğine dair güvenlerinin arttığını ifade etmişlerdir.” değerlendirmesi yer aldı.

Ancak bazı konsey üyelerinin küresel ticaret savaşının uzun vadede enflasyonu körükleyebileceğini savundukları da tutanaklara geçti.

Öte yandan, Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre, Euro Bölgesi’nde martta yüzde 2,2 olan yıllık enflasyon nisanda da yüzde 2,2 olarak belirlendi. Kovid-19 salgını sonrası bozulan tedarik zincirleriyle, Euro Bölgesi’nde 2022 sonbaharında enflasyon yüzde 10’u aşmıştı.

Bununla birlikte Euro Bölgesi’nde nisanda 50,4 olan bileşik PMI, mayısta 49,5’e inerek son 6 ayın en düşük seviyesini gördü. Nisan ayında 49 olan imalat sanayi PMI mayısta 49,4’e yükselirken, hizmet sektörü PMI ise 50,1’den 48,9’a inerek son 16 ayın en düşük seviyesine geriledi.

Bu gelişmelerle dün Almanya’da DAX 40 yüzde 0,51, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,54, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,73, Fransa’da CAC 40 endeksi ise yüzde 0,58 değer kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık seyirle başladı.

JAPONYA ENFLASYONU YILLIK 3,6 ARTTI

Asya tarafında Güney Kore hariç pozitif bir seyir öne çıkarken, Japonya’da enflasyon verileri takip edildi.

Buna göre Japonya’da nisanda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,4 ile beklentilerin üzerinde artarken, yıllık bazda yüzde 3,6 artarak öngörülere paralel gerçekleşti. Ülkede çekirdek TÜFE ise yüzde 3,5 artış kaydederek tahminleri aştı.

Öte yandan, Japonya Başbakanı Ishiba Shigeru, ABD Başkanı Donald Trump ile gümrük vergileri, diplomasi ve güvenlik konularını görüşmek üzere 45 dakikalık bir telefon görüşmesi yaptığını belirtti. Ishiba, gelecek ay yapılması planlanan G7 liderler zirvesi sırasında yüz yüze görüşme umutlarını paylaştıklarını söyleyerek, Japonya’nın ABD gümrük vergilerinin kaldırılmasını talep etme tutumunun değişmediğini de bildirdi.

Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda da merkez bankasının süper uzun vadeli Japon devlet tahvillerindeki getirilerdeki artışın ortasında tahvil piyasasını yakından izleyeceğini söyledi.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,4, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,6 yükselirken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,1 geriledi.

BORSADA YATIRIMCILAR SINIRLI ALIŞA GEÇTİ

Dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,81 değer kazanarak 9.475,21 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışına göre yaklaşık yüzde 0,1 azalışla 10.751,00 puanda işlem gördü.

Dün, “Finansal Okuryazarlık Günü” etkinliğinde konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Uyguladığımız programla 2025’te de enflasyon düşmeye devam edecek, biz buna inanıyoruz. Çünkü bizim en büyük önceliğimiz hayat pahalılığıyla mücadele.” dedi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan da dün yılın 2. Enflasyon Raporu’nun tanıtımı amacıyla düzenlenen bilgilendirme toplantısında, bir önceki rapor dönemiyle aynı şekilde, 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 24 seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini söyledi.

Öte yandan dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Zirvesi’ne katılmasının ardından yurda dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Erdoğan, ekonomi programını kararlılıkla uyguladıklarını belirterek, “Enflasyonda düşüş dikkat çekici biçimde görülüyor. Bu bir süreç ve devam ediyor.” ifadesini kullandı.

Kredi Garanti Fonu’nu önemsediğini vurgulayan Erdoğan, “Yani bu noktada adım atıp, Kredi Garanti Fonu’ndan tulumbaya suyu dökmekte fayda var ki hareketlensin. İnşallah yeni dönemde çok daha farklı bir adımı atacağız. Bu konuyla ilgili olarak da ilgili arkadaşlarımıza gerekli uyarıları da yaptım. Şu anda bunun hazırlığı içerisindeyiz. Bu adımı atmaya mecburuz.” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomide uyguladıkları reçetenin olumlu sonuçlarının doğru dünyada gösterdiğini vurgulayarak, “Enflasyondaki düşüş düşebilirliği artırıyor. Son 40 ayın en düşük seviyesinde gördük. Bu gelişmeler yurt içindeki artışların iyileşmesini sağlarken dış enerjia erişim açısından Türkiye’nin kredi notuna olumlu yansıyor. Bu olumlu tablonun devamı için fiyat istikrarına kadar finansal istikrar ve büyümelerine de çok dikkat ediyoruz.” diye konuştu.

Dolar/TL, dün yüzde 0,2 yükselişle 38.9250’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın ayrıntılarında önceki devamının yüzde 0,3 artışla 39.250 seviyesindeki işlem görüyor.

Analistler, bugün içinde haftalık para ve banka istatistikleri, sektörel enflasyon tahminleri, yurt dışında ise Almanya’da büyüme ve ABD’de yeni konut satışlarının takip ettiğini vurgulayarak, teknik açıdan bakıldığında BIST 1000 ve 9.600 puanın direnç, 9.400 ve 9.300 puanlarının destek durumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

09.00 İngiltere, Nisan ayı perakende satışları

09.0 Almanya, 1. çeyrek Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH),

10.00 TCMB, sektörel enflasyon beklentileri

14.30 Türkiye, haftalık para ve banka istatistikleri

14.30 Türkiye, mart ayı finansal kesimdeki döviz varlıkları,

15.30 ABD, nisan ayı inşaat izinleri

17.00 ABD, Nisan ayı yeni konut satışları