Sahipsiz köpek düzenlemesi yasalaştı

Yeni yasaya göre, bakımevine alınan köpeklerden insan ve diğer hayvanlar için tehlike oluşturan, olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalıkları bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlar için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu‘nun 9. maddesi uyarınca işlem yapılacak. “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır” hükümleri uygulanacak.

Türkiye‘de hayvanların korunmasına yönelik önemli bir adım atıldı. Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılan değişiklikle, kanunun amaçlarına “insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla” ifadesi eklendi.

Sahipsiz hayvanlara ilişkin yürütülecek çalışmalarda, tereddüde mahal verilmemesi, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zorunluluğu bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık şekilde tanımlanacak.

Yeni düzenlemeyle birlikte, Kanun’daki mevcut “yakala-kısırlaştır-sal” metodunun kaldırılmasının ardından hayvan bakımevi tanımında da değişikliğe gidildi. Artık hayvan bakımevleri, “Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” olarak tanımlanacak.

Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların bakımevlerine toplanarak, buralarda rehabilite edilip sahiplendirilinceye kadar bakılması esas alınacak. Kanun’un ilkeleri arasında yer alan “Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir.” ifadesi yürürlükten kaldırılacak.

Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.

Ayrıca, doğru ve güncel veri sağlanması amacıyla, hayvan bakımevlerine alınan tüm hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı’nın veri sistemine kaydedilecek.

Düzenlemeye göre, insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması amacıyla hayvan bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler gibi tesislerin kurulmasına yönelik teşvikler sunulacak. Ayrıca, bu tesislerin ilaç, alet ve ekipman ihtiyaçlarını karşılamak için mali destek sağlanacak. Bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme gibi faaliyetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi amacıyla, başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara, Bakanlık tarafından belirlenen uygun miktarlarda mali destek ve teşvikler verilecek.

Hayvanları korumaya yönelik hükümlere aykırı hareket eden veya sahiplendiği hayvanların bakımını ciddi şekilde ihmal eden, hayvanlara ağrı, acı veya zarar veren kişilerin hayvan bulundurması yasaklanacak. Bu kişilerden hayvanlarına el konulacak ve söz konusu hayvanlar, sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevlerinde barındırılacak.

Caydırıcılığı artırmak amacıyla, sahipli hayvanların sahipleri tarafından terk edilmesi durumunda uygulanacak idari para cezası artırıldı. Bu ceza, hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarıldı. Ayrıca, yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden veya bakımevinde barındırılan hayvanları bakımevi dışında bir yere bırakan kişilere de hayvan başına 50 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.

Hayvan bakımı ve sahipsiz hayvanların korunması için belirlenen kaynakları uygun şekilde kullanmayan belediye başkanları ve meclis üyelerine yönelik sıkı cezai yaptırımlar uygulanacak. Eğer bir belediye başkanı veya meclis üyesi, hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakımını sağlamak amacıyla ayrılan kaynakları başka amaçlar için kullanır veya harcamazsa, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacak.

Belediyeler tarafından, hayvan bakımı için ayrılan ödeneklerin belirlenen oranlarının üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40’ı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilgili belediyelere aktarılacak.

Sahipler, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025 tarihine kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına almak zorunda olacak.